Maar weinig mensen komen in nauw contact met de Romacultuur. Voor velen blijft het een ver van hun leefwereld verwijderde gemeenschap die er een onbegrijpelijke levenswijze op na houden. Zeker wanneer we kijken naar de woonwagencultuur stuiten we in België helaas nog steeds op veel onbegrip.
Onbegrip werkt afstand in de hand en de moeizame geschiedenis heeft er mede voor gezorgd dat er ook vanuit de Roma gemeenschap met grote voorzichtigheid contact werd gelegd met niet-Roma.
Om deze barrières te overkomen startten wij vanuit het spelen. In de eerste instantie gingen wij in de leer bij Tcha. Hij had het grootste aandeel in ons onderwijs. Zijn ongeëvenaarde kennis op het vlak van traditionele stromingen binnen de muziek is een schat aan studiemateriaal voor ons.
Hij maakte ons wegwijs maken in de verschillende unieke technieken die bij elke stroming horen en brengt ons de ziel van de muziek bij.
Verder begeleidde hij ons in dit traject door ons door te verwijzen naar externe partners.
Leraars gespecialiseerd in bepaalde tradities, violisten die oude rotten zijn in het vak. Geboren en getogen in generaties lange muzikantenfamilies. Muzikanten die gevestigd zijn in België, maar hun roots ook elders in Europa hebben. Alsook belangrijke sleutelfiguren binnen de tradities elders in Europa.
Denk maar aan de Bunda's en de Balogh's, twee eeuwenoude familiegeslachten die sinds lang het muziekmonopolie in Slovakije overheersten en nu al decennia in België gevestigd zijn.
Of Fapy Lafertin, meester in Sinti muziek binnen Nederland en België.
Het belang van de muziek leren aan de hand van de cultuur waarin deze ontstaan is werd niet over het hoofd gezien. Daarom dompelden wij ons ook bij onze leraars onder in de levenswijze, om zo de kennis en de voeling met deze materie onder de knie te krijgen. Elke belangrijke gebeurtenis wordt gevierd met muziek, denk maar aan begrafenissen, trouwen, geboortes en tal van religieuze feestdagen.
Deze methode van muziekonderwijs is zoals de traditie het wil auditief en oraal. Dit staat haaks op het reguliere onderwijs waarin men nogal drastisch ingaat tegen de grondbeginselen van de muziek. Door eerst eens kind te leren lezen en schrijven i.p.v. uitvoeren. Dat is even onnatuurlijk als een kind eerst leren schrijven en lezen voor het mag gaan praten.
Deze methode echter vergroot de geheugencapaciteit en het gehoor en maakt de muzikant flexibeler in nieuwe of onbekende situaties.
In het reguliere opleidingscircuit is muziekonderwijs als dit helaas onmogelijk.
De manier om deze muziek onder de knie te krijgen, door heel veel samen musiceren en puur auditief aan te leren is ongekend in onze maatschappij. De leerplannen van vandaag in het muziekonderwijs laten dit soort tijdrovende leermethode niet toe.
Ook wordt het genre door weinigen beheerst. Als meestal ongediplomeerde muzikanten is het lesgeven aan muziekscholen voor veel Roma geen optie.
We zouden nochtans veel kunnen leren van deze virtuoze muzikanten en hun manier van muziek overdragen en onderwijzen. Muziek is een deel van het leven en spelplezier primeert. Onder streng toezicht en met aanmoediging van de hele familie ontwikkelen kinderen zich zonder morren tot ongeëvenaarde muzikanten.
De traditionele technieken en melodieën zijn enkel gekend bij de mensen die in de Romacultuur geboren zijn. Ook binnen de Romagemeenschap begint de tijd en levensstijl voor het in stand houden van dit patrimonium stilaan te vervagen. Het is hoog tijd om deze ongelooflijke geschiedenis aan muziekkennis op te tekenen en vast te leggen, voor de melodieën helemaal in stilte verdwijnen.
Tcha, geboren en getogen in een belangrijk Sinti muzikanten familiegeslacht is hiervoor de uitgelezen leermeester.Met onze achtergrond in klassieke muziek zowel als jazz onderwijs zijn waren we geschikte leerlingen om de overdracht en documentatie van dit culturele erfgoed te verwezenlijken.
